مرمت یا حفاظت

مفهوم مرمت همواره به نوعی مبهم بوده است، زیرا مرمت به معنای بازگرداندن نقاشی به حالت اولیه‌ی آن است – کاری که انجام آن به واقع قابل ادعا نیست. در گذشته، «مرمت» اصطلاحی بود که شامل تمام انواع تعمیرات نقاشی‌های آسیب دیده می‌شد – تعمیر پنل‌های شکسته و بوم‌های پاره شده، تعمیر رنگ پوسته پوسته شده، تمیز کردن جلای آرایه‌ی رنگ زرد، پر کردن حفره‌ها و روتوش کردن قطعات از بین رفته. این کار به فعالیتی تبدیل شد که تا زمانی که به وضوح بسیار بیش از حد انجام نشده بود، مورد سرزنش قرار نگرفته بود–تا وقتی که به نظر می‌رسید رنگ‌ اولیه‌ی نقاشی زدوده شده‌ است، اما با گذشت زمان روتوش کردن بخش‌های از دست رفته به رنگ کردن مجدد و کامل نقاشی تبدیل شد و ترکیب‌بندی‌ها کاملا تغییر کردند تا مناسب نظریه‌های سلیقه‌ی معاصر شوند.

امروزه، تاکید روی حفاظت است، حفظ و حراست از نقاشی‌ها به روش‌هایی که لزوما شامل مداخله‌ی‌ فعالانه نیستند. این روش در ادامه با جزئیات بیشتری توصیف می‌شود. هدف اصلی دپارتمان حفاظت نشنال گالری لندن، پیشگیری از تخریب و نابودی است؛ به عبارت دیگر حفظ وضعیت موجود. بیشتر کار این بخش روتین است و اغلب مورد توجه قرار نمی‌گیرد، اما با این حال بسیار حیاتی است.

 هر تصویری در مجموعه نشنال گالری به طور منظم بازرسی می‌شود و نکات وضعیت آن یادداشت می‌شود؛ تصاویر مشکل‌دار به طور مداوم زیر نظر گرفته می‌شوند. در نتیجه‌ی این بازرسی‌های منظم بسیاری از مشکلات کوچک پیش از تبدیل شدن به یک مشکل بزرگ حل می‌شوند. پوسته پوسته شدن یا تاول زدن رنگ‌ها، ترک‌های روی پنل‌ها و اعوجاج‌های روی بوم‌ها نمونه‌ّهایی از انواع نقص‌هایی است که اگر قرار باشد از تلفات یا آسیب‌های دائمی پیشگیری شود، باید به سرعت برطرف شوند. توجه به چنین مسائلی کار هر روزه، عادی و اساسی دپارتمان حفاظت است.

همچنین، نقاشی‌ها به واسطه‌ی جلاهای بی‌رنگ، تیره به نظر می‌رسند، و بسیاری از آن‌ها رنگ‌آمیزی مجدد مرمت‌های پیشین را به همراه دارند که رنگ اولیه‌ی آن‌ها را پنهان می‌کند و ممکن است به شدت گمراه‌کننده باشد. بنابراین یک برنامه‌ی تدریجیِ تمیزکاری در حال اجراست و این کاری است که در این متنِ به‌خصوص، برای آن عبارت «مرمت» را به کار می‌بریم. موکدا، این عبارت در حال حاضر به معنای بازیابی سطح رنگی اولیه از ریز جلاکاری‌ها و رنگ‌آمیزی‌های مجدد و روتوش محتاطانه‌ی بخش‌های از بین رفته‌ی نقاشی است.

 برخی این کار را تنها به عنوان آخرین مرحله‌ی گفته شده در بالا تعریف می‌کنند. پروسه‌های حفاظت و مرمت نیاز به درک عمیقی از مواد و پروسه‌های اولیه‌ای که نقاشان استفاده کرده‌اند، دارد. بسیاری از پژوهش‌ّهای مربوط به مواد اصلی نقاشی‌ها و پروسه‌های حفاظت با همکاری دپارتمان علمی گالری ملی و کارکنان موزه‌ها در سراسر دنیا صورت گرفته است.

این مطلب برگرفته از کتاب دیدگاهی شفاف در مرمت آثار نقاشی ترجمه جاوید رمضانی، مدیر آتلیه مرمت و اصالت سنجی آوام است.